هوگه سوند دیگر شهر پرهیزگاران نیست

تا سال ۱۹۶۰ هوگه سوند شهر بدون الکل بود. پرهیزگاری در شهر استیلا داشت و مردم به الکل نه گفتند، اما بیست سال بعد همه چیز تغییر کرد.
هوگه سوند، شهر پرهیزگاران، در سال ۱۸۵۴ تاسیس شد. اعضای شورای شهر که جدیدا به مسند قدرت نشسته بودند، تصمیم گرفتند که هرگز در شهر نوشیدنی‎های الکلی ارائه نشود. این رویه تا سال ۱۹۶۰ ادامه داشت و شهروندان این شهر دو مرتبه در همه‎ پرسی به عرضه عمومی الکل رای منفی دادند. در این زمان هوگه‎ سوند بی‎ الکل‎ترین (یا به تعبیر نروژی‎ها “خشک‎ترین”) شهر منطقه اسکاندیناوی بود. اما این سیر نزولی چگونه آغاز شد و این همه تغییر در این شهر چگونه رخ داد؟

هوگه‎سوند

پیشینه تاریخی ِ تقوا در شهر

مورتن هامربورگ کارشناس تاریخ که درباره تاریخ هوگه ‎سوند پژوهش کرده معتقدست که برای درک دلیل تقوا در شهر هوگه سوند باید به ریشه های تاریخی آن نگاه کرد. این شهر در حد فاصل برگن و استوانگر و مشخصا حول صنعت صید ماهی در سال ۱۸۵۴ تاسیس شد. با تسهیل قوانین گمرکی، هوگه‎ سوند به یک صادرکننده موفق ماهی تبدیل شد و شهر به صورت تصاعدی رشد کرد. همزمان مسئولین شهری تصمیم قاطع به ممنوعیت الکل در شهر به صورت رسمی گرفتند. غالب افرادی که در تاسیس و مدیریت شهر هوگه‎ سوند دخالت داشتند از جنبش هوگیان بودند که مسیحی‎های معتقدِ زاهد و مقتصد نروژی محسوب می ‎شدند. هوگیان در ابتدای قرن نوزده در اکثر نقاط نروژ طرفداران زیادی داشتند و در کنار فعالیت فرهنگی که موعظه دینداران و تبلیغات مذهبی بود، به فعالیت ‎های اقتصادی در مناطق روستایی مثل آسیاب کردن غلات و گله ‎داری و نساجی روی آوردند.
جنبش هوگیان تفاوت ‎هایی با قرائت رسمی مسیحیت در نروژ داشت و به جهت همین تفاوت ‎ها که بیشتر در “مردمی شدن دین” بود، کلیسا تا اواسط قرن نوزده با آنها ضدیت می‌کرد تا اینکه تغییراتی در مسلک جنبش هوگیان در این سال ‎ها پدید آمد و به کلیسا نزدیک‎تر شدند. قبل از تاسیس هوگه‎ سوند روایات تاریخی نشان می ‎دهند که مصرف الکل در شهر وجود داشته است. یکشنبه‎ ها هوگیان برای مردم وعظ می‎ کردند اما افراد مست با اخلال و حمله به جلسات موعظه باعث ناراحتی اکثر مردم که علاقمند به مباحث مذهبی بودند، می ‎شدند. مردم به شدت از بی احترامی به مراسم دینی خود توسط اراذل و اوباش مست گله داشتند. به عقیده هامربورگ ممنوعیت الکل را می‎ توان به عنوان واکنشی به این حرکت‎ های اخلالی در نظر گرفت.

در دهه ۵۰ در قرن نوزدهم مست بودن به عنوان یک گناه در کل جامعه نروژ شناخته شد و شباهت ‎های هوگه ‎سوند به مناطق دیگر بیشتر شد. در سال‎ های بعد علی‎رغم ممنوعیت الکل در مجامع عمومی در شهر، شواهدی هست که نشان می ‎دهد برخی مردم به صورت شخصی و در خفا الکل مصرف می‎ کردند. رویه ممنوعیت و استفاده پنهانی الکل تا سال‎ های جنگ جهانی اول ادامه داشت. بعد از اتمام جنگ (۱۹۱۸) مجلس نروژ یا استورتینگه طرحی تصویب کرد که به موجب آن همه شهرهای با جمیعت بیشتر از ۴۰۰۰ نفر در صورت تمایل مردم شهر، می‎ توانستند شعبه ‎ای از از فروشگاه انحصاری الکل، وینمنوپول، داشته باشند و وینمنوپول ‎ها توسط دولت مرکزی کنترل و نظارت می‎ شدند که این رویه تا امروز ادامه دارد. در همان سال‎ ها بسیاری از شهر‎های نروژ این فروشگاه‎ ها را در خود تاسیس کردند، اما هوگه‎ سوند تن به چنین کاری نداد. تا پایان جنگ جهانی دوم این رویه ادامه داشت. بعد از جنگ در سال ۱۹۴۶ همه‎ پرسی در مورد عرضه الکل در هوگه‎ سوند برگزار شد. پاسخ مردم روشن و صریح بود: نه. لحن بیانیه نهایی شهر به این موضوع برای نروژی ‎های عصر حاضر غافلگیر کننده است: “مصرف الکل معصیت پروردگار است و جوانان و جامعه ما را متلاشی می‎ کند”. این نظر قاطبه مردم هوگه ‎سوند بود و تنها شواهدی مختصر از دو نفر معترض که در مخالفت با ممنوعیت الکل سخن گفتند در این سال ها وجود دارد. بر حلاف هوگه ‎سوند، مردم استوانگر در این سال به الکل پاسخ آری دادند.

هتل ساگا همه چیز را تغییر داد

در سال ‎های دهه پنجاه میلادی، برنامه ساخت هتلی در هوگه ‎سوند تصویب شد که به محلی برای گردهمایی‎ ها، اسکان تاجران و ماهی‎گیران تبدیل شود. پا گذاشتن مهمانان بیرون از منطقه هوگه ‎سوند و اقامت آنها به همراه تلاش برای افزایش جذابیت برای حضور این مهمانان جدید با انگیزه‎ های مادی، کم کم نقش نوشیدنی‎ های الکی را در این شهر بدون الکل پر رنگ کرد. هزینه‎ های زیادی صرف ساخت هتل شد و وقتی نهایتا در سال 1959 زمان بهره ‎برداری فرا رسید، مدیر هتل اعلام کرد که بدون فروش الکل، هتل نمی‎ تواند صرفه اقتصادی داشته باشد و تقاضای برگزاری یک همه‎ پرسی جدید را ارائه کرد. همه‎ پرسی جدید در سال 1960 برگزار شد. طبقه تحصیل‎کرده دست در دست صاحبان هتل و رستوران ‎ها ائتلاف روشنفکرمآبان-زرپرستان در رای آری به الکل و مومنان شهر ائتلاف نه به الکل را تشکیل دادند. سرانجام در غروبِ غمگین دوشنبه 24 آوریل 1960، رای مثبت 56 درصدی مردم به فروش آزادانه مشروبات الکلی، نقطه پایانی بر پرهیزگاری هوگه ‎سوند بود. در سال‎ های بعد از دهه 60 همچنان محدودیت‎ هایی برای برخی انواع مسکرات و محل ‎های استفاده آن باقی مانده بود اگر چه قبح دریافت مجوز برای فروش الکل در شهر شکسته شده بود. در سال 1972 با کمک دولت مرکزی، ته ‎مانده قدرت شورای شهر هوگه ‎سوند در محدودیت‎ های باقی‎مانده فروش الکل نیز از بین رفت و مجوزهای بیشتری در مکان ‎های مرزی شهر با شهرهای دیگر برای فروش الکل توسط دولت مرکزی ارائه شد. از اینجا به بعد شورای شهر و مردم اصیل هوگه ‎سوند خلع سلاح شدند و مقاومتی در برابر گسترش مشروبات الکی در شهر نکردند. در واقع توانی برای مقابله با جو غالب که عاشفان مسکرات بودند باقی نمانده بود و نسل جدید مانند پدرانشان فکر نمی ‎کردند. نهایتا در سال 1978 وینمنوپول، مونوپولی الکل نروژ، در هوگه‎ سوند شعبه افتتاح کرد که به معنای فتح کامل شهر پرهیزگاران و آخرین میخ به تابوت پرهیز از شرب خمر در اینجا بود.

سیر قهقرایی در دهه 80

بعد از آزادی کامل الکل در شهر، عطش سیری‎ ناپذیری برای تبدیل شهر به شهری “با شب‎ های زنده” در بین جوانان پدید آمد. در سال 1985 فستیوال فیلم بزرگی در شهر برگزار شد که به راه ‎اندازی کلوپ ‎های شبانه متعدد انجامید و چهره شهر پرهیزگارانِ سابق را به کلی به شهری پر از عیش و نوش تغییر داد. روند زندگی و خوشگذرانی‎ های هوگه‎ سوند در سال 85 آنقدر متفاوت از 20 سال قبل بود که کمتر ناظری باور می ‎کرد این همان هوگه ‎سوند است. حالا دیگر روزنامه ‎ها همه در مورد هوگه‎ سوند به عنوان میزبان فستیوال رقص سامبا و برنامه‎ هایی از این دست می‎ نویسند. شهر پرهیزگاران به شهر رقص و مشروب تغییر چهره داده است و این رویه جدیدِ هوگه ‎سوند است که تا به امروز نیز ادامه دارد، هوگه ‎سوندی که دیگر شهر پرهیزگاران نیست.

منابع:

https://www.nrk.no/rogaland/xl/haugesund-var-nordens-mest-torrlagte-by-1.13029949
https://snl.no/haugianere